«Үздік университеттер» туралы миф
Көптеген қазақстандық талапкерлер үшін шетелдік білім — Гарвард, Кембридж, Оксфорд сияқты атаулармен байланысты. Көпшілігі тек сол оқу орындары ғана табысқа жол ашады деп ойлайды. Алайда шын мәнінде әлемде жүздеген университет бар, онда білім сапасы кем түспейді, ал дипломды жұмыс берушілер дәл солай бағалайды. Мұндай оқу орындарына түсу талаптары да, оқу ақысы да әлдеқайда қолжетімді. Ең бастысы — университеттің аты емес, алған білім, дағды және оны өмірде қолдана білу.
Неліктен Гарвард пен Кембридж бәріне бірдей емес
Гарвард немесе Кембриджге түсу — өте қиын әрі күйзелісті процесс. Бір орынға 15 адамнан асады. Университеттер мінсіз бағалар, ғылыми жобалар, олимпиадалар, волонтёрлік тәжірибе және мінсіз ұсыныс хат күтеді.
Оқу ақысы да жоғары, ал академиялық қысым — орасан. Көп студент күйзеліске ұшырап, жеке өмір теңгерімін жоғалтады. Мұндай жол барлығына емес — әсіресе мақсаты тек бедел емес, нақты даму мен кәсіби өсу болса.
Беделді дипломның нақты бағасы
Гарвардта оқу жылына шамамен 65 000–75 000 АҚШ доллары, ал Кембриджде 45 000 доллардан басталады. Бұл сомаға тек оқу ғана емес, тұру мен тамақ та кіреді. Тіпті грант алғанда да қосымша шығындар бар: сақтандыру, оқу материалдары, виза, ұшу.
Ал Еуропа мен Азияда сапалы білімді 5 000–20 000 доллар аралығында алуға болады. Тіпті кей елдерде (Австрия, Германия, Норвегия, Финляндия, Чехия) оқу мүлде тегін. Яғни шетелдік жоғары білім алу міндетті түрде элиталық болуы шарт емес — мемлекеттік университеттердің дипломы да әлемдік деңгейде мойындалады.
Элиталық оқу орындарына балама нұсқалар
Қазақстандықтар үшін көптеген лайықты баламалар бар:
- Германия: LMU Munich, Heidelberg University, Mannheim University — тегін оқу, ағылшын бағдарламалар, ғылыми бағыт.
- Чехия: Charles University, Prague University of Economics — ағылшын тілінде оқу 3 000 доллардан, еуропалық диплом және арзан тұру.
- Австрия: University of Vienna, Vienna University of Economics and Business (WU) — менеджмент пен экономика бойынша жоғары бедел.
- Азия: Yonsei University, KAIST (Оңтүстік Корея), Tsinghua University (Қытай) — заманауи технологиялар мен халықаралық серіктестік.
Бұл оқу орындары сапа жағынан Гарвард пен Кембриджден кем емес, бірақ бағасы ақылға қонымды және студентке қысым аз.
«Атақ үшін емес, өзіңіз үшін» университет таңдау
Университет таңдау кезінде ең бастысы — өз мақсатыңызға сай бағдарлама іздеу.
Өзіңізге сұрақ қойыңыз:
- Қай елде өмір сүргіңіз келеді?
- Қай тілде оқығыңыз келеді?
- Қай салада мансап құруды жоспарлайсыз?
- бағдарламаның мазмұны мен практикалық бағыты;
- тағылымдама және тәжірибе алу мүмкіндігі;
- дипломның халықаралық мойындалуы;
- факультет беделі мен түлектердің жұмысқа орналасу пайызы;
- оқу ақысы мен сапа арақатынасы;
- бейімделу мен өмір сүру жайлылығы.
Қазақстандық студенттер үшін шетелде оқу — бренд қуу емес, тәжірибе мен білім арқылы нақты мансапқа жету мүмкіндігі.
«Гарвардсыз» жетістік тарихы
Орта табысты қазақстандық отбасы ұлын Ұлыбританияда инженер мамандығына оқытуға шешім қабылдады. Оқу ақысы жылына 60 мың фунт еді. Ата-анасы бар шығындарын қысқартып, несие алып, барлық қиындыққа төтеп берді. Баласы төрт жыл бойы демалыссыз оқып, үздік бітірді.
Нәтижесінде ол Біріккен Араб Әмірліктеріндегі халықаралық мұнай компаниясына жұмысқа шақырылып, алғашқы айынан 17 000 доллар жалақы алды. Бұл — еңбектің және ата-ананың сенімінің нәтижесі.
Қорытынды
Бедел — табыстың кепілі емес. Гарвард пен Кембридж — мықты университеттер, бірақ көпшілікке артық шығын және шамадан тыс қысым. Білім әлемі кең, ал қазақстандықтар үшін Еуропа мен Азияда ондаған лайық бағыт бар.
Ең бастысы — өз әлеуетіңізді ашуға көмектесетін бағдарламаны таңдау.
Шетелге түсуге дайынсыз ба? New Generation Education Center мамандары сіздің мақсатыңызға сай ел, университет және бағдарлама таңдауға көмектеседі.